Sunday, November 2, 2014

यात्रुको जीवन


सन् १९८८ मे १४ को राति अमेरिकाको केन्टुकीमा एउटा कारले स्कुल बसलाई बेजोडले ठोक्कायो । तेलको ट्यांकी छ्यालब्याल भएर बसमा अचानक आगो लाग्यो । तत्काल ढोका पनि खुलेन । चर्चको प्रार्थना सकेर अबेला फर्किंदै गरेका विद्यार्थी त्यही आगोमा बल्न थाले । २७ जनाको त्यहीं मृत्यु भयो । ३४ जना घाइते भए । ६ जनामात्र सकुशल निस्कन सके । अमेरिकी इतिहासमै वीभत्समध्ये पर्ने त्यस दुर्घटनाका दोषी कारचालक ल्यारी वाइने महनीलाई त्यहाँको अदालतले १६ वर्ष जेल हाल्यो । ल्यारीले रक्सी पिएकाले दुर्घटना भएको भन्दै अदालतले कडा सजाय दिएको हो ।
हाम्रो देशमा सार्वजनिक यातायातका यस्ता थोक दुर्घटना कति हुन्छन् कति । अचेल दुर्घटनाका समाचार नआउने दिनै हुँदैनन् । अस्ति १५ गते राति मात्र मकवानपुरको बस्तीपुरमा शुभश्री ट्राभल्सको बसले अर्को बसलाई ठक्कर दियो । यात्रुहरूका अनुसार शुभश्रीका मालिक र चालकबीच बाटामा झगडा भइरहेको थियो । चितवनको रामनगरमा दुवैले रक्सी पिए । झगडा झन् बढ्यो । त्यहाँ खाना खाएर अघि बढेपछि गाडीको गति अनियन्त्रित भयो । यात्रुहरूले सचेत गराउँदागराउँदै बस्तीपुरमा दुर्घटना भयो । १० जनाको मृत्यु भयो । ३० जनाभन्दा बढी घाइते भए । चालक र मालिक दुवै पत्तै नपाई भागे ।
पछि चालक पक्राउ त परे । तर नेपालको कानुनअनुसार उनी केही दिन हिरासतमा बस्छन् । मालिक र व्यवसायी समितिले मृतकका आफन्त र घाइतेलाई केही क्षतिपूर्ति दिन्छन् । त्यतिन्जेलमा चालक छुटिसक्छन् । मालिकले मुक्ति पाइहाल्छन् । अत्यन्त लापरबाहीपूर्ण तरिकाले सामूहिक नरसंहार गर्ने व्यक्ति केही दिनमै अर्को बस चलाइरहेको भेटिन्छ । बिमाबाट रकम पाएर मालिकले पुरानाको साटो नयाँ बस किन्छन् । दुर्घटना त चिठ्ठा परेजस्तो हुन्छ ।
छिमेकी भारतमा लापरबाहीपूर्ण ड्राइभिङ गर्दा दुर्घटना भएको पुष्टि भए १० वर्षसम्म जेल हाल्ने कानुन छ । ज्यानै मार्नेसम्म नियतको लापरबाही पाइए मृत्युदण्ड पनि हुन्छ । गतवर्ष पुने अदालतले एक लापरबाह चालकलाई मृत्युदण्ड नै दिएको थियो । अर्काको बस कब्जामा लिई हुइँक्याइरहेका सन्तोष माने त्यतिबेला पक्राउ परे, जतिबेला जताततै मान्छे किच्याइसकेका थिए । तीव्र गतिको अनियन्त्रित बसले ९ जनाको ज्यान लिएको थियो । ३७ जना घाइते भएका थिए । यसलाई 'नियत'समेत जोडेर अदालत मृत्युदण्डको फैसलामा पुगेको हो । ती चालकको पुनरावेदनलाई माथिल्लो अदालतले खारेज गरिदियो ।
नेपाली सडक दुर्घटनाको इतिहासमा सर्वाधिक अविस्मरणीय एमाले नेता मदन भण्डारी र जीवराज आश्रतिको निधनलाई लिइन्छ । उनीहरू चढेको गाडी दासढुंगामा त्रिशूलीमा खसाउने चालक अमर लामालाई चितवन अदालतले आजीवन काराबास तोकेको थियो । पछि सर्वोच्चले पाँच वर्षमा झार्‍यो । छुटेपछि लामा पार्टी फेरेर कांग्रेसमा लागे । २०६० मा माओवादीले उनको हत्या गर्‍यो । सबै रहस्यै-रहस्यमा रहे । यसले दिने संकेत के हो भने दुर्घटनाको फितलो कानुनले सर्वसाधारणदेखि प्रतिष्ठित व्यक्तिसम्म असुरक्षित बन्दै गएका छन् । चालकको लापरबाही बढेको छ ।
गाडीले किचेर कुनै व्यक्ति घाइते वा अंगभंग भयो भने लाखौं खर्च हुनसक्छ । मृत्युको त क्षतिपूर्ति नै छैन भन्दा हुन्छ । केही सम्बन्धित व्यावसायिक संस्थाले बेहोर्छन्, केही बिमाले । नपुगेको थोरबहुत मालिकले । दुर्घटना गराउने चालकले केही दिन हिरासतमा बसिदिनुपर्ने मात्र हो । त्यही भएर कसैलाई सवारी साधनले ठोक्किइगए ब्याक गरेर भए पनि मार्छन् । वर्षौंवर्ष झन्झट बेहोर्नुभन्दा सिध्याई नै दिन्छन् । यसलाई ज्यान मारेको अभियोग लगाउने गरिएको छैन । सवारी दुर्घटनाका नाममा सजिलै उन्मुक्ति दिइन्छ ।
दुर्घटनाका मुख्य कारण मादक पदार्थ सेवन, तीव्र गति, निद्रा, मोबाइल लगायत हुन् । एउटै चालकलाई रातभरि बस चलाउन लाउनु, यात्रु र मालिकले दुव्र्यवहार गरेर वा दुर्वचन लगाएर आक्रोशित बनाउनुका कारण पनि घटना भएका छन् । लापरबाहीलाई सामान्य भवितव्य ठान्नु हुँदैन । हातमा लाइसेन्स हुनेले पनि आफ्नो र अरूको ज्यानलाई बराबर ठान्नुपर्छ । पूर्ण सुरक्षा हुन्छ भन्ने विश्वासमा यात्रा गर्नेहरू कहिले भीरबाट खस्छन् । कहिले नदीमा डुब्छन् ।
क्यानाडामा मादक पदार्थ सेवन गरेर ड्राइभिङ गर्नेलाई आजीवन कारावाससम्मको व्यवस्था छ । परीक्षण गर्दा प्रति १०० मिलिमिटर रगतमा ८० मिलिग्रामभन्दा बढी अल्कोहल पाइएमा अत्यधिक सजाय तोक्न सकिन्छ । नेपालमा मापसे गरेर सवारी चलाउनेलाई लाइसेन्स खोस्ने, सामान्य जरिवाना गराउने र तालिम दिइने गरिएको छ । उसले पार गर्ने गन्तव्यसम्मको सडकका सबै जीवनलाई खतरामा पारेर हिँड्दा जम्मा यति सजाय हुन्छ । प्रहरीको चेकिङ छल्दै भाग्ने त झन् जोगिइहाल्छन् । राति खासगरी लामो दूरीका बसका चालकको जंगल पुगेपछि चेकिङ कमै हुन्छ । दुर्घटना प्रायः त्यस्तै अवस्थामा हुन्छन् ।
वल्र्ड हेल्थ र्‍याङकिङका अनुसार बढी दुर्घटना हुने देशमध्ये नेपाल १२७ औं नम्बरमा पर्छ । यहाँ एक लाखमा ११.४ जनाको दुर्घटनामा मृत्यु हुन्छ । सबैभन्दा धेरै नामिबियामा ५३.४ जनाले दुर्घटनामा ज्यान गुमाउँछन् । तुलनात्मक रूपमा हेर्दा हामी तलै भए पनि हाम्रो गति बढ्दो छ । लापरबाही बढ्दो छ । निर्दोषहरूको ज्यान जाने क्रम बढ्दो छ ।
त्यसलाई सुधार्न कडाभन्दा कडा कानुन नबनाई हुँदैन ।

मेरो विचार ः जुनसुकै अपराधीले पनि अपराध गरिसकेपछि मैले अपराध गरेको होइन वा मैले जानाजान गरेको होइन भन्छ, जुन स्वभाविक हो । चोरले कहिले म चोर हुँ भन्छ र? यो चालक हत्यारा हो, जघन्य अपराध गर्ने अपराधी हो । मृत्युदण्ड नै अन्तिम तथा कठोर सजाय होइन । मेरो विचारमा त मृत्युदण्ड जती सजिलो सजाय केही छैन, केहीछिनको तडप पछि त्यसले मुक्ती पाइहाल्छ । यस्तो अपराधको लागि १५/२० वर्षको जेल सजाय पनि कम हुन्छ । त्यसैले, यसलाई जनताको कठघरामा उभ्याई चारै हातखुट्टा काटेर डुँडो र लङ्गडो बनाईदिनुपर्छ ताकी यसले आफ्नो अपराधको सजाय जीवनभरी प्रत्येक पल पाइरहोस् ।.
डा कविताराम श्रेष्ठ
यो ६ दिन अँधेरो हुन्छ भन्ने कुरोले अझैसम्म पनि हल्लिखाल्ली मच्चायो । यो हावादारी खबर (hoax) हज्लर्स डट कमले नासाको प्रशासक चार्ल्स बोल्डनको हवाला दिएर प्रसारमा ल्यायो । यसले छोटो समयमै फेसबुकमा ६ लाख “likes” हासिल गरेको थियो । तर अक्टोबर ३० मा यो खबर ‘द एपोक टाइम्स’ भन्ने पत्रिकाले हावादारी भएको प्रमाणित गरिदियो ।  मैले भने थाहा पाइन र आफ्नो भनाइ समेत फेसबूकमा शेयर गरेको थिएँ । तर, एक घण्टा पनि नपुग्दै मेरा मित्रहरूले यो हावादारी भएको लिंकहरू प्रस्तुत गर्नुभयो । र, मैले तत्काल त्यसलाई हटाएको थिएँ ।
गएका केही दिनसम्म नेपालका कतिपय समाचार पोर्टलले ‘एक हप्ता पृथ्वी पूर्णरुपमा अँध्यारो हुने’ भन्दै हल्लीखल्ली गरेका छन् । सामाजिक सञ्जाल पनि यस्तै खबरका लिंकले भरिएका छन् । कतिपय विदेशी अनलाइनहरुले समेत यो खबर प्रकाशित गरेका छन् र यो अझै यो गरमागरम नै देखियो । त्यसैले यस बारेको केही तथ्य अघि ल्याउन मन लाग्यो ।
- See more at: http://dainiknepal.com/2014/11/26099.html#sthash.Nm7c11iL.waBHlbQ1.dpuf
डा कविताराम श्रेष्ठ
यो ६ दिन अँधेरो हुन्छ भन्ने कुरोले अझैसम्म पनि हल्लिखाल्ली मच्चायो । यो हावादारी खबर (hoax) हज्लर्स डट कमले नासाको प्रशासक चार्ल्स बोल्डनको हवाला दिएर प्रसारमा ल्यायो । यसले छोटो समयमै फेसबुकमा ६ लाख “likes” हासिल गरेको थियो । तर अक्टोबर ३० मा यो खबर ‘द एपोक टाइम्स’ भन्ने पत्रिकाले हावादारी भएको प्रमाणित गरिदियो ।  मैले भने थाहा पाइन र आफ्नो भनाइ समेत फेसबूकमा शेयर गरेको थिएँ । तर, एक घण्टा पनि नपुग्दै मेरा मित्रहरूले यो हावादारी भएको लिंकहरू प्रस्तुत गर्नुभयो । र, मैले तत्काल त्यसलाई हटाएको थिएँ ।
गएका केही दिनसम्म नेपालका कतिपय समाचार पोर्टलले ‘एक हप्ता पृथ्वी पूर्णरुपमा अँध्यारो हुने’ भन्दै हल्लीखल्ली गरेका छन् । सामाजिक सञ्जाल पनि यस्तै खबरका लिंकले भरिएका छन् । कतिपय विदेशी अनलाइनहरुले समेत यो खबर प्रकाशित गरेका छन् र यो अझै यो गरमागरम नै देखियो । त्यसैले यस बारेको केही तथ्य अघि ल्याउन मन लाग्यो ।
- See more at: http://dainiknepal.com/2014/11/26099.html#sthash.Nm7c11iL.waBHlbQ1.dpuf
डा कविताराम श्रेष्ठ
यो ६ दिन अँधेरो हुन्छ भन्ने कुरोले अझैसम्म पनि हल्लिखाल्ली मच्चायो । यो हावादारी खबर (hoax) हज्लर्स डट कमले नासाको प्रशासक चार्ल्स बोल्डनको हवाला दिएर प्रसारमा ल्यायो । यसले छोटो समयमै फेसबुकमा ६ लाख “likes” हासिल गरेको थियो । तर अक्टोबर ३० मा यो खबर ‘द एपोक टाइम्स’ भन्ने पत्रिकाले हावादारी भएको प्रमाणित गरिदियो ।  मैले भने थाहा पाइन र आफ्नो भनाइ समेत फेसबूकमा शेयर गरेको थिएँ । तर, एक घण्टा पनि नपुग्दै मेरा मित्रहरूले यो हावादारी भएको लिंकहरू प्रस्तुत गर्नुभयो । र, मैले तत्काल त्यसलाई हटाएको थिएँ ।
गएका केही दिनसम्म नेपालका कतिपय समाचार पोर्टलले ‘एक हप्ता पृथ्वी पूर्णरुपमा अँध्यारो हुने’ भन्दै हल्लीखल्ली गरेका छन् । सामाजिक सञ्जाल पनि यस्तै खबरका लिंकले भरिएका छन् । कतिपय विदेशी अनलाइनहरुले समेत यो खबर प्रकाशित गरेका छन् र यो अझै यो गरमागरम नै देखियो । त्यसैले यस बारेको केही तथ्य अघि ल्याउन मन लाग्यो ।
Earth3वास्तवमा यस खबर हावादारी भएपनि सौर्यआंधी धेरै परसम्म उठ्ने र धेरै टाढा अन्तरिक्षमा पुगेपछि सेलाएर पृथ्वीसम्म आउने सूर्यको प्रकाशलाई छेक्न ठूलो कुरा हुन्न नै । यस्ता लप्काले पृथ्वी त के त्यो भन्दा परका ग्रहलाई पनि अँधेरो पार्न मात्र होइन आफ्नो चपेटामा पार्न पनि सक्दछ । संलग्न फोटोहरू हेर्नुहोस, सूर्यको अनुपातमा पृथ्वी र सूर्यबाट उठ्ने लप्का कत्रो र कस्तो देखिन्छ, हेर्दा नै थाहा हुन्छ । साढे चार पांच अरब वर्ष अघितिर पृथ्वीलगायत सबै ग्रहहरू नै सौर्य आंधीबाट हुत्याइएको लप्का सेलाएर त्यसैको कणबाट बनेको भन्ने सिद्धान्त वैज्ञानिकहरूले अघि सारेका छन् । यो सानो लप्काको कुरा त के नै भयो र ?
यही गत २०१२ सालकै कुरा हाम्रा सामू दृष्टान्त छ । यसबारेमा एभ्लिन ब्राउनिङ्ग ग्यार्रिस आफ्नो लेख Solar Storms: A Scary Near Miss!, March 23, 2014 मा लेख्छन- “अधिकांश पृथ्वीबासीले भोगे कि २०१२ साल कति गर्मी थियो थियो । तर धेरैलाई थाहा भएन कि हामी झन्डै खरानी नै भएका थियौं । त्यस साल सूर्यको ठूलै आगोको लप्का यता हानिएको थियो । यसले पृथ्वीका समस्त विद्युत सञ्जालनै झण्डै नष्ट गरेको थियो, हामी अलिकतिले जोगियौं” (http://www । almanac । com/blog/weather-blog/solar-storms-scary-near-miss) ।
यसै बारेमा सोलर म्यक्सका अन्तर्राष्ट्रिय टास्क फोर्स सदस्य आस्ली डेल भन्दछन- “यो दुर्घटना घटेको भए पृथ्बीभरका संचार र यातायातका सञ्जाल पूरै ध्वस्त हुने थियो र त्यसबाट झन्डै डेढ ट्रिलियन पाउण्ड नोक्सान हुन्थ्यो । Physics World भन्ने पत्रिकामा उनले लेखेका छन् “यस्ता कुराले पृथ्वीमा पक्कै गम्भीर असर गर्ने छ । ” नसाका वैज्ञानिक क्यारिङ्ग्टन लेभेल भन्छन “यस्तो घटना हरेक १५० वर्षमा एकपल्ट हुन्छ नै र यसपल्ट त ५ वर्ष नाघी सकेथ्यो ।”
EarthEarth to Scate
‘द एपोक टाइम्स’ले बिहिबार अक्टोबर ३० मा जनायो कि, पहिले त यो हावादारी हल्लाले डिसेम्बर २०१२ मा तीन दिन अँधेरो हुनेछ भनेको थियो र यस अन्धकार भएका दिनमा पृथ्वी अर्को आयाममा प्रवेश गर्नेछ । त्यसपछि त्यसमा अरू ३ दिन थपेर यही वर्ष सौर्य आंधीको कारणले डिसेम्बरको २१, २२ र २३ मा यो घटना हुनेछ भनेको थियो । अर्थात २०१४ को डिसेम्बरमा यो हुन्छ भन्ने कुरा पछि थपिएका हुन् । त्यसपछि अरू कुरा “NASA Confirms Earth Will Experience 6 Days of Total Darkness in December 2014!” शीर्षक साथ थपिएको थियो । जसले थपेर भन्यो- गत २५० वर्ष पछि पृथ्वीमा ६ दिन अर्थात् २१६ घण्टा मंगलबार डिसेम्बर १६ देखि सोमबार २२ डिसेम्बरसम्म पृथ्वी पूरै अन्धकारमय हुनेछ । सूर्यमा उठेको बिशाल आँधीको कारणबाट उब्जिएको कणहरूबाट ९०% प्रकाश छेकिएर यस्तो हुनेछ । नासाको वैज्ञानिक अर्ल गोडोयले पूर्णत: कृतिम प्रकाशको व्यवस्था गरिने छ र पृथ्वीमा अरू कुनै समस्या भने हुने छैन । चार्ल्स बोल्डनले उक्त समयाबधिभर शान्त रहन आह्वान गरेका छन्, आदि ।
जे होस अब सबैले बुझ्न पर्‍यो। नासाले नै यो हावादारी भनी सकेको स्थिति छ र हामीले हावादारी नै मान्न पर्‍यो। त्यसैले यस्ता हावादारीको पछि नलाग्न दैनिक नेपालमार्फत आग्रह पनि गर्दछु ।
- See more at: http://dainiknepal.com/2014/11/26099.html#sthash.Nm7c11iL.waBHlbQ1.dpuf

No comments:

Post a Comment